TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, “Seçkinci, devletçi anlayışın yeni anayasada milletin gücü üzerine yükselen bir devlet anlayışıyla tekrar ele alınmasının kıymetli olduğunu düşünüyorum.” dedi.
Kurtulmuş, Gazi Üniversitesi 2024-2025 Akademik Yılı açılışı münasebetiyle rektörlük binasındaki Mimar Kemaleddin Salonu’nda düzenlenen programda yaptığı konuşmada, rastgele bir ülkenin ne kadar demokratik olduğunu anlayabilmek için anayasanın yanında meclislerin içtüzüğü, siyasi partiler yasası ve seçim maddesine bakmanın kâfi olacağını anlattı.
Kurtulmuş, anayasayı yaparken evvel hangi tarzda yapılacağının ortaya konması gerektiğini belirterek, şöyle devam etti:
“Önce hangi yordamda yapacağınızı ortaya koymanız lazım ki ondan sonra temelleri yanlışsız bir halde tartışabilesiniz. Bu çerçevede, herkesin fikrini ortaya koyacağı, açık ve şeffaf bir sürecin yönetilmesi, sağlıklı bir tartışma ortamının ortaya konulması, müzakerelerin de gerçek bir biçimde, sonuç alıcı bir halde yönlendirilmesi kuraldır. Bu çerçevede TBMM Başkanlığının üzerine düşen, bu şeffaf müzakere sürecini yönetebilmektir.”
Anayasa müzakerelerinin hakikat yer ve yanlışsız sistemlerle tartışılması gerektiğini söyleyen Kurtulmuş, bunun için de TBMM’yi işaret ederek tartışmaların sonlandırılacağı yerin burası olduğunu belirtti.
Anayasada yalnızca metnin değiştirilmesinin kâfi olmayacağını belirten Kurtulmuş, 1961 ve 1982 Anayasalarında var olan birçok unsurun değişmesine karşın hala “darbeci”, “seçkinci” ruhun Anayasa unsurları ortasında bilinmeyen olduğunu kaydetti.
Kurtulmuş, “Devletin ülkesi ve milletiyle parçalanamaz bütünlüğü” tabirinin de değişmesi gerektiğini söyleyerek, “Devletin ülkesi olmaz. Devletin milleti olmaz. Bu metin, ‘Milletin devleti ve ülkelisiyle parçalanamaz bütünlüğü’ halinde tabir edilmelidir. Bu seçkinci, devletçi anlayışın da yeni anayasada milletin gücü üzerine yükselen bir devlet anlayışıyla tekrar ele alınmasının değerli olduğunu düşünüyorum.” diye konuştu.
Kurtulmuş, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Yine önümüzdeki devirde bu Anayasa’nın kesinlikle imtiyaz ve istisnaları ortadan kaldırması lazım. Çok açık söylüyorum, demokrasinin en büyük düşmanı imtiyaz ve istisnalardır. İmtiyaz ve istisnalar seçkinci kümelere ya da birtakım avantajlı kümelere kamunun gücünü, milletin imkanlarını aktarmak demektir. Münasebetiyle bu anayasa üretim sürecinde, istisna ve imtiyazların ortadan kaldırılması ve tam manasıyla demokratik kuralların herkes için eşit, adil, demokratik kuralların ortaya konulması ve bu çerçevede demokratik kurumların da millet egemenliği anlayışı çerçevesinde yine gözden geçirilmesi gerekir.”
Hem 1961 Anayasası hem de 1982 Anayasası’nın ideolojik tutumlarla öne sürüldüğünü ve içerisine ideolojinin giydirildiğini anlatan Kurtulmuş, “Anayasanın ideolojiden arınmış, halkın gereksinim ve taleplerine karşılık veren, milletin menfaatlerini, milli birliği ve beraberliği koruyan bir anlayışla yazılması şarttır.” dedi.
TBMM Başkanı Kurtulmuş, bazılarının “Milletin anayasa üzere bir önceliği, gereksinimi mı var?” halinde tenkit getirebileceğine değindi.
Yeni anayasa sürecine başlarken parlamentoda bulunan bütün siyasi partilerin seçim beyannameleri ve parti programlarını incelediğini anlatan Kurtulmuş, şu sözleri kullandı:
“İstisnasız hepsinde, ya seçim beyannamesinde ya parti programlarında ‘yeni anayasa’ denmiş ya da çok esaslı anayasa değişikliğinden bahsedilmiş. Bu partilerin tamamı toplumun tamamını temsil ettiğine nazaran, toplumun tamamını temsil eden siyasi partilerin tamamı aslında yeni bir anayasa ya da güçlü bir anayasa değişikliğini kendi gündemlerine almış ve bunu halka teklif etmişlerdir. Halka teklif etmişler ve halk da bunun sonucu olarak birçok hususun yanında bu mevzuyu da herhalde kıymetlendirerek bu partilere oy vermiştir.”
“Bu anayasanın temel özelliği sivil olmasıdır”
Numan Kurtulmuş, yeni anayasanın nasıl bir anayasa olması gerektiğiyle ilgili de şunları söyledi:
“Hiç elbet bu anayasanın temel özelliği sivil olmasıdır. Yani iştirakçi bir halde toplumun bütün kesitlerinin bir ‘toplumsal sözleşme’ olarak ortaya koyduğu, zirveden inme ve insanlara empoze edilen bir metin değil, insanların kazanarak, tartışarak, üste çıkardığı tekliflerden oluşmalıdır.
İkincisi, kesinlikle demokrat olmalıdır. Demokrat olması üretim süreciyle ilgili olduğu üzere devletin kurum ve kuruluşlarındaki bu demokratik yapıyı kurabilecek iradeyi ortaya koymasıyla da ilintilidir. Üçüncü özelliği, iştirakçi ve kuşatıcı olmasıdır. Toplumun bütün kısımlarının mümkün olduğu kadar çok bu sürece katkı vermesinin temin edilmesi gerekir. Ayrıyeten ülkü bir demokrasinin en temel vasıflarından birisi olan ‘güçler ayrımı’ prensibinin de hiçbir şek ve kuşkuya yer verilmeyecek biçimde anayasada tahkim edilmesi, güçlendirilmesi kaidedir. Ayrıyeten bir temel konu da hukukun üstünlüğü unsurunun hakikaten içselleştirildiği bir anayasa metninin ortaya çıkarılmasıdır.”
“Anayasanın lisanı açık olmalıdır”
Kurtulmuş, yeni anayasanın içeriğinin yanında anayasa tekniği bakımından iki temel mevzuyu da değerli bulduğunu bildirerek, şöyle devam etti:
“Bunlardan birisi maalesef bütün hukuk metinlerimizde var olan ve bilhassa Anayasa’mızda da var olan lisan bir sorundur. Anayasa’mızın o denli bir lisanı var ki birtakım metni okuyorsun, bir daha okuyorsun, bir daha okuyorsun ‘Yahu bu ne dedi?’ diyorsun. Anayasanın lisanı, eskilerin tabiriyle sarih, açık olmalıdır.”
Bir öteki kıymetli mevzunun da anayasanın sistematiği olduğunu kaydeden Kurtulmuş “Maalesef bizim Anayasa’mız çok unsurlu, çok grift, kısımların içerisinde kısımlar olan, hatta ve hatta yasal düzenlemeyle yapılabilecek kimi konuların da anayasanın içerisine konulduğu bir Anayasa’dır. Anayasa’nın sistematiğinin çok güçlü olması lazım.” halinde konuştu.
Dört ana husus üzerinde Anayasa’daki fikirlerin ağırlaşmasını kıymetlendiren Kurtulmuş, şunları lisana getirdi:
“Bunlardan birisi hak ve özgürlükler mevzusudur. Bir oburu yargı hiyerarşi ve yargının ortasındaki bağlar, yargı bağımsızlığı sıkıntısıdır. Bir oburu, TBMM’nin yasama organı olarak yetki, vazife ve sorumluluklarıdır. Bir oburu de yürütmenin, cumhurbaşkanlığının, cumhurbaşkanının yetki, vazife ve sorumluluklarıdır. Bütün bu alanlarda anayasa, sistematik bir formda ele alınabilirse Türkiye çok güçlü, çağdaş, ilerici bir anayasaya kavuşmuş olacaktır.”
Kurtulmuş, anayasa tartışmalarının Türk siyasetinin olağanlaşmasına de katkı sağlayacağını düşündüğünü kaydederek, “Aynı halde siyasetindeki olağanlaşma bir formda devam ettiği sürece başta Anayasa olmak üzere ülkenin bütün önemli sıkıntılarının de daha sağlıklı bir halde tartışılacağına inanıyorum.” değerlendirmesini yaptı.
Kurtulmuş, “Bu anayasa imal sürecinin kimse tarafından zehirlenmemesi üzerinde ittifak etmemiz gereken en değerli konulardan birisidir. İsteyen istediği muhalif fikri söyleyebilir, bunda bir sorun yok lakin hiç kimse bu anayasa üretim süreçlerini zehirlemeye kalkmasın, Türkiye’nin önüne gelmiş olan bu tarihi fırsatı heba etmeye aracı olmasın.” tabirlerini kullandı.
“Bölgesel ve global sorumlulukların farkında bir üniversiteyiz”
Gazi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Uğur Ünal ise Gazi Üniversitesinin Cumhuriyet’in birinci kurumlarından biri olduğunu anımsatarak, YÖKAK tarafından 5 yıllık akreditasyon verilen araştırma üniversitesi olmanın sorumluluğu ve şuuruyla hareket ettiklerini söyledi.
Ünal, “Eğitimde ve araştırmada öncü, kalite odaklı, iştirakçi, sorgulayıcı, yenilikçi bir vizyon ortaya koymaya, bu misyonu kararlılıkla devam ettirmeye ant içtik. Beşere ve topluma karşı sorumlu, tarihine ve kültürüne, liyakat ve etik kıymetlere bağlı, bölgesel ve global sorumlulukların farkında bir üniversite olarak amaçlarımıza emin adımlarla gidiyoruz.” dedi.
Aklı, bilgiyi, bilimi, insanı merkeze alan eğitim anlayışı ve “Türkiye Yüzyılı” vizyonu kapsamında eğitim öğretim programlarını sürdürmeye ve geliştirmeye uğraş ettiklerini belirten Ünal, üniversitelerin toplumlar ortası çatışmaları ortadan kaldırarak, barıştan ve kalkınmadan yana global tahliller üretmesi gerektiğini söyledi.
Gazze’de bir yıldır soykırım yapıldığını anımsatan Ünal, ABD ve Avrupa’daki birçok üniversitenin bu duruma reaksiyon göstermeyerek sınıfta kaldığını, Türkiye’deki üniversitelerin ise soykırıma duyarsız kalmadığını bildirdi.
Konuşmaların akabinde Ünal, Kurtulmuş’a ikram takdim etti.
Daha sonra Kurtulmuş, üniversiteye bu yıl dereceyle giren 14 öğrenciye doküman ve madalyalarını verdi.
(Bitti)
Kaynak: AA / Oguzhan Sarı – Aktüel
News
